ตามรอย..อภิธัมมัตถสังคหะ ตามแนวพุทธธรรม
สำหรับการฝึกวิปัสสนากรรมฐาน

102   Introduction to Abhidhamma for Buddha-Dhamma studies and Vipassana practice

หลักสูตรที่ได้รับการพัฒนาร่วมกันระหว่างอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆสิตาราม และวัดญาณเวศกวัน
เพื่อทำความรู้จักชีวิต ตามหลักอภิธรรม เกื้อกูลแก่การศึกษาพุทธธรรมเชิงลึก และการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน



จำนวนบทเรียน : 11 บทเรียน ต่อเนื่อง

เวลาศึกษาต่อบทเรียน : 6-10 ชั่วโมง (ต่อ 1-2 สัปดาห์)
ร่วมกับการปฏิบัติวิปัสสนา เป็นประจำทุกวัน

เหมาะกับ : ผู้ที่ร่วมกิจกรรม ตามรอย.. พุทธธรรม แล้ว
และอยากทำความเข้าใจอภิธรรมเพื่อเป็นพื้นฐานเพิ่มเติม
สำหรับการศึกษาพุทธธรรม และการเจริญวิปัสสนาต่อไป

  • แนะนำวิธีการเรียนรู้ สำหรับผู้เข้าร่วมกิจกรรม 
    "ตามรอย..อภิธัมมัตถสังคหะ ตามแนวพุทธธรรม สำหรับการฝึกวิปัสสนากรรมฐาน"
    (เฉพาะช่วงที่มีการเปิดรับสมัครผู้เข้าร่วมกิจกรรม)

    1.  ชวนให้ทุกท่านศึกษา "สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง"  ก่อนเข้าร่วมกิจกรรมในแต่ละสัปดาห์
    2.  ตอบคำถามท้ายบท ภายในวันศุกร์ของแต่ละสัปดาห์
    3. ศึกษา "สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม" ในช่วงวันเสาร์ ก่อนหรือหลังจากการเรียนรู้ร่วมกัน
         และสามารถกลับมาทบทวน หรือศึกษาเพิ่มได้ในภายหลัง
    4.  เข้าร่วมกิจกรรมเรียนรู้ร่วมกัน ผ่านห้องประชุมซูม
          ทุกวันเสาร์ เวลา 19.00 - 21.00  น.  
    5.  เข้าร่วมกิจกรรม ยืน นั่ง ฟัง เดิน เจริญสติ เพื่อฝึกปฏิบัติวิปัสสนาร่วมกัน
         ทุกวันอาทิตย์ เวลา 19.30 - 20.30 น.
    6.  ฝึกปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานเป็นประจำ  ทุกวัน
         ด้วยความเข้าใจที่ชัดยิ่งขึ้นไปตามลำดับ

    (สำหรับผู้ที่สนใจการปฏิบัติวิปัสสนา โดยไม่ต้องการศึกษาพระอภิธรรม
    สามารถศึกษาเฉพาะสื่อธรรมในหมวดที่ขึ้นต้นด้วยตัวอักษร V ก็จักได้รับประโยชน์ไม่น้อยเลย)


  1. ปรมัตถสภาวธรรม

    <<<<<  สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง  >>>>>
    E    พุทธธรรมออนไลน์ บทที่ ๒  หัวข้อ "สัจจะ ๒ ระดับ" หน้า 59-60
    V3  หนังสือวิปัสสนาภูมิ เรื่อง บัญญัติ ปรมัตถ์ รูปนาม และการกำหนดปรมัตถ์ ​(หน้า 27-57)
    V3  ธรรมบรรยาย เรื่อง "อภิธรรมจริง" : "...ศึกษาอภิธรรมจริงๆ ก็คือศึกษาในชีวิตตนเอง..."  (60 นาที)
    **   บันทึกตอบคำถามเรื่องอภิธรรม โดยสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
           - พระอภิธรรมปิฎกเป็นคำตรัสสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งหมดหรือไม่
           - ขอคำแนะนำวิธีศึกษาพระอภิธรรมปิฎก เพื่อให้เกิดปัญญา เห็นทางไปสู่พระนิพพาน
    C4  หนังสือพระอภิธรรมใครว่ายาก บทที่ ๑ หน้า 1-26

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม  >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 1   หรือ  ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<<  สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม  >>>>>
    E    พุทธธรรมออนไลน์ บันทึกพิเศษท้ายบทที่ ๑  เรื่องขันธ์ ๕  หน้า 37-38
    V3  ธรรมเทศนาเรื่อง บัญญัติ ปรมัตถ์ | เริ่มจากบัญญัติไปสู่ปรมัตถ์ | วิธีเพิกสมมติบัญญัติ |
           ความแตกต่างระหว่างสมถะและวิปัสสนา | อานาปานสติสู่วิปัสสนา | (ดาวน์โหลดทั้ง 5 ไฟล์)
    **   โครงสร้างพระไตรปิฎก และความหมายในภาษาอังกฤษ และแนวอภิธรรม ๗ คัมภีร์
           โดยพระศรีวิสุทธิโมลี (ปยุตฺโต)  
    (+) บันทึกสรุปความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับอภิธรรม

    <<<<< คำถาม ท้ายบท  >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา  >>>>>


  2. ชีวิตคืออะไร (1) :  จิตปรมัตถ์

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    C4  บทที่ ๒  ธรรมชาติของจิต และประเภทของจิต  (หน้า 27-39)
           (ดูภาพประกอบ)
    V3  ธรรมเทศนาเรื่อง "จิตคือผู้รู้"    และเรื่อง "ดูผู้รู้"

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 2  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    C1  เหตุเกิดของโลภมูลจิต
    C1  เหตุเกิดของโทสมูลจิต 
    C1  เหตุเกิดของโมหมูลจิต
    C1  เหตุเกิดของมหากุศลจิต
    C1  การเกิดขึ้นของโลกุตรจิต
    C1  จิตตเภทนัย    (ดูภาพประกอบ)
    V4   เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๑๐ รูปนามที่จำเป็นต้องรู้จัก
    (+)  บันทึกสรุปเรื่องจิตปรมัตถ์

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา  >>>>>


  3. ชีวิตคืออะไร (2) :  เจตสิกปรมัตถ์ และสมุจยสังคหะ

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    C4  บทที่ ๘  เจตสิก และการแบ่งประเภทของเจตสิก  (หน้า 149-160)
    V3  ธรรมเทศนาเรื่อง "ระลึกรู้ รู้ผู้รู้"

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 3  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    C4  พระอภิธรรมใครว่ายาก บทที่ ๑๑ สัมปโยคนัยและสังคนัย  (หน้า 197-212)
    C2  สมุจยสังคหะ : อกุศลสังคหะ  มิสสกสังคหะ  โพธิปักขิยสังคหะ  สัพพสังคหะ
    (+)  บันทึกสรุปเรื่องเจตสิกปรมัตถ์
    (+)  บันทึกสรุปเรื่อง สังคนัย สัมปโยคนัย ตทุภยมิสสกนัย
    (+)  บันทึกสรุปเรื่อง สมุจยสังคหะ

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  4. ชีวิตคืออะไร (3) : รูปปรมัตถ์

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    C3  รูปสมุทเทสนัย  (หน้า 1-15)
    ** สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ตอบคำถามเรื่อง หทยวัตถุ
    C3  รูปสมุฏฐานนัย  (หน้า 1-4)
    V3  ธรรมเทศนาเรื่อง "จิต เจตสิก รูป นิพพาน"
    V5  ธรรมบรรยายชุด "จากจิตวิทยาสู่จิตภาวนา"
           เรื่อง "กายานุปัสสนาสติปัฎฐาน" (27 นาที)

           เรื่อง "เวทนา-จิตตา-ธรรมานุปัสสนาสติปัฏฐาน"  (18 นาที)
           เรื่อง "ข้อสังเกตและข้อแตกต่าง"  (8 นาที)

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 4  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    C1  มหาภูตรูป ๔
    C1  อุปาทายรูป ๒๔
    C1  สมุฏฐานของรูป
    (+) บันทึกสรุปเรื่อง รูปปรมัตถ์
    (+) ตารางสรุปเรื่อง รูปปรมัตถ์

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  5. ชีวิตคืออะไร และเป็นอย่างไร :  วิปัสสนาภูมิ ๖, ไตรลักษณ์ 

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    V5  ธรรมบรรยายชุด "จากจิตวิทยาสู่จิตภาวนา" เรื่อง "วิปัสสนาภูมิ ๖"  (44 นาที)
           (อ่านข้อความถอดเสียงได้จากเว็บไซต์ pagoda.org)
    V3  หนังสือวิปัสสนาภูมิ  เรื่องวิปัสสนาภูมิ ๖  (หน้า 61-135)
    V3  หนังสือวิปัสสนาภูมิ เรื่องไตรลักษณ์ (หน้า 173-176)
    V3  ธรรมบรรยาย เรื่อง ชีวิตคืออะไร | ชีวิตเป็นเพียงขันธ์ ๕ | รูปนามกับภาวะไตรลักษณ์ 
    V3  เจริญวิปัสสนา พร้อมทั้งฟังธรรมบรรยาย เรื่อง "นำปฏิบัติ-ตั้งสติในฐานทั้ง ๔"

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 5  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    (A) ตัวอย่างพระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๓  ธาตุกถาปกรณ์
    (+) บันทึกสรุปเรื่อง ธาตุกถา  (ตารางธาตุ)  
    (A) ตัวอย่างพระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑  ธรรมสังคณีปกรณ์
    (+) บันทึกสรุปเรื่อง มาติกา 

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  6. ชีวิตเป็นไปอย่างไร (1) : วิถีสังคหวิภาค

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องวิถีจิต ชุดที่ 66-67  (ไฟล์ pdf 2 ไฟล์)
    V4   เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๓ การตามรู้จิต วิธีการปฏิบัติธรรมที่เรียบง่ายและลัดสั้น

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 6  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    C4  กามชวนมโนทวารวิถี  เช่น สุบินวิถี
    C4  อัปปนาชวนมโนทวารวิถี เช่น ฌานวิถี มรรควิถี
    (0)  วิทยานิพนธ์เรื่อง "ศึกษาวิถีจิตในการพิจารณารูปนาม ในปัจจยปริคคหญาณ"
    (+)  บันทึกสรุปเรื่องวิถีจิต 

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  7. ชีวิตเป็นไปอย่างไร (2) : ปัจจยสังคหวิภาค

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    E    พุทธธรรมออนไลน์ บทที่ ๔  เรื่องปฏิจจสมุปบาท  หน้า 163-193
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องปัจจยสังคหวิภาค ชุดที่ 113  (สรุปองค์ธรรม)
    ++  บันทึกสรุปปัจจัย ๔๗
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องปัจจยสังคหวิภาค ชุดที่ 120 (ประโยชน์)
    V4  การเห็นปฏิจจสมุปบาท โดยหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม
    V4  เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๘  แม่บทหลักของการปฏิบัติธรรม (กิจในอริยสัจจ์)

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 7  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    E    พุทธธรรมออนไลน์ บันทึกพิเศษท้ายบทที่ ๔ เรื่องปฏิจจสมุปบาทแนวอภิธรรม  หน้า 237-239
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องปัจจยสังคหวิภาค ชุดที่ 121-122  (ไฟล์ pdf 2 ไฟล์)
    (+) บันทึกสรุป มหาปัฏฐาน 

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  8. ชีวิตเป็นไปอย่างไร (3) : กัมมจตุกะ

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    C2  คู่มือพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๕  หมวดที่ ๓ กัมมจตุกะ  หน้า 46-73
    V4  เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๖  การเจริญสติในชีวิตประจำวัน 
           (หัวข้อที่ ๑ - ๖   ตั้งแต่เริ่มต้น จนถึงเวลา 1:09:41  หรือดูในหนังสือหน้า ๗๕-๑๐๑)

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 8  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    B3  ปรมัตถโชติกะ มหาอภิธัมมัตถสังคหฎีกา ปริจเฉท ๕ เล่ม ๒ เรื่องกัมมจตุกะ หน้า 1-259
    C1  - อธิบายทวิเหตุกกุศล ๖ ประเภท
           - อธิบายติเหตุกกุศล ๖ ประเภท
           - การให้ผลของมหากุศลทั้ง ๑๒ ประการ

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  9. ชีวิตเป็นไปอย่างไร (4) :  มรณจตุกะ และปฏิสนธิจตุกะ

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    C2  คู่มือพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๕ หมวดที่ ๔ มรณุปัตติจตุกะ หน้า 74-81
    C2  คู่มือพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๕ หมวดที่ ๒ ปฏิสนธิจตุกะ หน้า 32-45
    **   สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ตอบคำถามเชิงจริยธรรม เรื่อง ปฏิสนธิวิญญาณ
    V4  เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๔  จุดอ่อนของนักปฏิบัติธรรม

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 9  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องมรณาสันนวิถี ชุดที่ 75-77  (ไฟล์ pdf 3 ไฟล์)
    C5  เสียงการบรรยายเรื่อง กรรม กรรมนิมิต คตินิมิต โดยพระอาจารย์มานพ อุปสโม 
           (ฟังนาทีที่ 38.27 เพื่อศึกษาคำอธิบายเรื่องกรรมในวิถีจิตสุดท้ายนำเกิดไม่ได้)
    B3  ปรมัตถโชติกะ มหาอภิธัมมัตถสังคหฎีกา ปริจเฉท ๕ เล่ม ๒ เรื่องมรณุปัตติจตุกะ หน้า 260-332
    B3  ปรมัตถโชติกะ มหาอภิธัมมัตถสังคหฎีกา ปริจเฉท ๕ เล่ม ๑ เรื่องปฏิสนธิจตุกะ หน้า 207-245

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  10. ชีวิตควรเป็นอยู่อย่างไร : กัมมัฏฐานสังคหวิภาค และโพธิปักขิยธรรม

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องกัมมัฏฐาน ชุดที่ 125 หน้า 664-667
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องโพธิปักขิยธรรม  หน้า 310 - 322
    C5  ธรรมบรรยายเรื่อง แนวทางปฏิบัติโพธิปักขิยธรรม ๓๗ ประการ 
    **   มหาสติปัฏฐานสูตร
    V4  เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๙ การเจริญสติปัฏฐาน

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 10  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    **  อรรถกถา มหาสติปัฏฐานสูตร
    V1  วิปัสสนานัย เล่ม ๑  ปริจเฉทที่ ๓ เป็นต้นไป
    (+)  บันทึกสรุปวิสุทธิมรรค ตามหลักสูตรอภิธรรมาจริยะ

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>


  11. ชีวิตควรให้เป็นอย่างไร : มรรค ผล นิพพาน 

    <<<<< สื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง >>>>>
    V3  หนังสือวิปัสสนาภูมิ เรื่องญาณ ๑๖ (หน้า 139-150)
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่อง โลกุตตรอัปปนาวิถี 
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องนิพพาน ชุดที่ 43 
    V4  เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๑  ประทีปส่องธรรม
    V3  ธรรมบรรยาย เรื่อง "จงสร้างเหตุแห่งพระนิพพาน"

    <<<<< สื่อประกอบการจัดกิจรรม >>>>>
    ไฟล์เอกสาร pdf บทที่ 11  หรือ ไฟล์สไลด์สำหรับ mac OS (keynote) บทที่ 1-11

    <<<<< สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม >>>>>
    V4  ฟังทบทวน เสียงอ่านหนังสือประทีปส่องธรรม บทที่ ๖ การเจริญสติในชีวิตประจำวัน 
           เกี่ยวกับการพัฒนาการทางปัญญา  นาทีที่ 51.40  เป็นต้นไป
           (หรืออ่านหนังสือประทีปส่องธรรมหน้า ๙๕-๑๑๑)
    (+)  บันทึกสรุปการละธรรมทั้งหลายด้วยมรรคญาณ  (วิสุทธิมรรค ปริเฉจที่ ๒๒ ญาณทัสสนวิสุทธินิเทศ)
    C4  บทเรียนอภิธรรมใครว่ายาก เรื่องอริยบุคคล ชุดที่ 154-155  (ไฟล์ pdf 2 ไฟล์)

    <<<<< คำถาม ท้ายบท >>>>>
    <<<<< ปุจฉา - วิสัชนา >>>>>

mobirise.com free software