ตามรอย.. พุทธธรรม

บทที่ 2

ชีวิตคืออะไร: ขันธ์ อายตนะ
ชีวิตเป็นอย่างไร: ไตรลักษณ์

<<< เมนูหลัก << เมนู วิชาชีวิต < หน้าแรกของหลักสูตร

ใจความพุทธธรรม บทที่
: 1 - 3
จำนวนสื่อการเรียนรู้ ด้วยตนเอง
: 5 สื่อ/กิจกรรม
ระยะเวลา
: 4 ชั่วโมง (ต่อ 1-2 สัปดาห์)
ตัวอย่างเนื้อหา
: ทุกขเวทนา ทุกขลักษณะ ทุกขอริยสัจ ต่างกันไหม ?
: การเข้าใจไตรลักษณ์ ส่งผลต่อการใช้ชีวิตอย่างไร ?
: การกำหนดรู้ รูป นาม ทำอย่างไร ?

พุทธธรรมมองเห็นสิ่งทั้งหลายเป็นธาตุ เป็นธรรม เป็นสภาวะ อันมีอยู่เป็นอยู่ตามภาวะของมัน ที่เป็นของมันอย่างนั้น เช่นนั้น ตามธรรมดาของมัน มิใช่มีเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน เราเขา ที่จะยึดถือเอาเป็นเจ้าของ ครอบครอง บังคับบัญชาให้เป็นไปตามปรารถนาอย่างไรๆ ได้ ....

พุทธธรรมจึงต้องแสดงต่อไปว่า ส่วนประกอบต่างๆ เหล่านั้นเป็นอย่างไร มีอะไรบ้าง อย่างน้อยก็พอเป็นตัวอย่าง และโดยที่พุทธธรรมมีความเกี่ยวข้องเป็นพิเศษกับเรื่องชีวิต โดยเฉพาะในด้านจิตใจ การแสดงส่วนประกอบต่างๆ จึงต้องครอบคลุมทั้งวัตถุและจิตใจ และมักแยกแยะเป็นพิเศษในด้านจิตใจ

(พุทธธรรมออนไลน์ หน้า 24)

สื่อการเรียนรู้

อ่าน หนังสือพุทธธรรม เรื่อง "ตัวสภาวะ"
หรือ ฟังเสียงอ่าน ตั้งแต่เรื่อง "ตัวสภาวะ" จนถึง "สังขาร"

6 หน้า

พุทธธรรมแยกแยะชีวิตพร้อมทั้งองคาพยพทั้งหมดที่บัญญัติเรียกว่า “สัตว์” “บุคคล” ฯลฯ ออกเป็นส่วนประกอบต่างๆ ๕ ประเภท หรือ ๕ หมวด เรียกทางธรรมว่า เบญจขันธ์

ศึกษาจากการบรรยายเรื่อง "ชีวิตคืออะไร"
- แบบละเอียด 100 นาที
- แบบย่อ 36 นาที

36-100 นาที

รูปนาม, ขันธ์ 5, อายตนะ 6
(คลิกเพื่อดาวน์โหลด เอกสารประกอบการบรรยาย ชุดที่ 2)

อ่าน "สามไตร : ไตรลักษณ์" (หน้า 22 - 40)

19 หน้า

"... พระไตรลักษณ์ได้แก่ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา หลักธรรมชุดนี้เรายังไม่ต้องเข้าถึงชนิดที่เรียกว่าจบหรอก เอาแค่นํามาใช้ให้ถูกต้องในชีวิตประจำวันก่อน ..."

ศึกษาจากการบรรยายเรื่อง "ชีวิต เป็นอย่างไร" [VDO | youtube | soundcloud]

45 นาที

ไตรลักษณ์ : จากความเข้าใจที่ถูกตรง สู่การวางท่าทีและลงมือปฏิบัติที่ถูกต้องในชีวิตประจำวัน

ฝึกปฏิบัติ "เจริญสติ สังเกตรูปนาม พร้อมฟังธรรมบรรยายเรื่อง รูป นาม"

50 นาที

พระภาวนาเขมคุณ (หลวงพ่อสุรศักดิ์ เขมรํสี)

อ่าน หนังสือพุทธธรรม บทที่ 1 - 3 (optional สำหรับผู้สนใจศึกษาเชิงลึก)

(หรือเลือก คลิก เพื่อฟังเสียงอ่าน)

กิจกรรมการเรียนรู้

Online workshop

- น้ำชา ภาวนา

การเรียนรู้เชิงลึก (optional)

- วิสุทธิมรรค ปริเฉทที่ ๑๔ ขันธนิเทศ, ปริเฉทที่ ๑๕ อายตนธาตุนิเทศ, ปริเฉทที่ ๑๖ อินทริยสัจจนิเทศ
- pdf ฉบับแปลโดยสมเด็จพระพุฒาจารย์(อาจ อาสโภ) และคณะ จาก www.thepathofpurity.com
- เสียงอ่านคัมภีร์วิสุทธิมรรค
- เสียงอ่านหนังสือ "สาระสำคัญแห่งวิสุทธิมรรค" ของอาจารย์วศิน อินทสระ อ่านโดย สวัสดิ์ อมรสิทธิ์
- คู่มือพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๑ จิตตสังคหวิภาค
- คู่มือพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค
- คู่มือพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๖ รูปสังคหวิภาค
- การบรรยายชุด ตามรอย..พุทธธรรม เรื่อง "ชีวิตคืออะไร ชีวิตเป็นอย่างไร" (youtube | podcast)

ทบทวนบทเรียน ปุจฉา - วิสัชนา ทำแบบฝึกหัด

แหล่งศึกษา ค้นคว้าเพิ่มเติม

ธรรมบรรยาย ชุด

ตามพระใหม่ ไปเรียนธรรม
_________

ตอนที่ 16
ธรรมะมีความหมายมากมาย แต่รู้ไว้แค่ ๔ ก็พอ

ตอนที่ 17
ถ้าอยู่แค่ความรู้สึกก็เป็นคนพาล ถ้าเอารู้มาประสานได้ ก็อาจเป็นบัณฑิต

ตอนที่ 18
การศึกษาเริ่มที่ตาหู จะดูฟังได้แค่ตัณหา หรือไปถึงปัญญา นี่คือตัวตัดสิน

ตอนที่ 44
ดูขันธ์ ๕ ให้เห็นการทำงานของชีวิต พอได้พื้นความเข้าใจที่จะไปเรียนอริยสัจ

ธรรมบรรยาย ชุดอื่นๆ

- ไตรลักษณ์ ในชีวิตประจำวัน

- สังขารในขันธ์ ๕ กับ สังขารในไตรลักษณ์

ความเป็นอนิจจังของสังขารกับอิสรภาพของสังคม
_________

...ความเปลี่ยนแปลงของสิ่งทั้งหลาย มิใช่เป็นการเปลี่ยนแปลงไปอย่างเลื่อนลอย เมื่อสิ่งทั้งหลายเปลี่ยนแปลงไปอย่างไม่เลื่อนลอย เปลี่ยนแปลงไปตามเหตุปัจจัย มันก็มีผลรวมออกมา คือ มีความเป็นไปอย่างแน่นอนตามเหตุปัจจัย...

อัตตา – อนัตตา ในพระพุทธศาสนา
_________

...เรื่อง “อัตตา-อนัตตา” ที่สนทนากับคณะอาจารย์นี้ เกี่ยวด้วยหลักธรรมที่ถือกันว่ายากและลึกซึ้งมาก จึงอาจให้ความรู้สึกแก่ผู้อ่านว่าเป็นเรื่องหนักอยู่บ้าง แต่ก็ได้สนทนากันในลักษณะที่พยายามให้เป็นที่เข้าใจได้สำหรับคนทั่วไป จึงหวังว่าจักอำนวยประโยชน์ทั้งแก่ผู้ใฝ่ศึกษาธรรม และผู้สนใจโดยทั่วไป...

(จากคำปรารภ
โดยพระราชวรมุนี
เมื่อ ๖ มิถุนายน ๒๕๒๖)

อ่านเพิ่มเติม : บทความเรื่อง เอกลักษณ์กับไตรลักษณ์ จากหนังสือ พุทธศาสนากับสังคมไทย

ดู "ธรรมกาย" แท้ของพระพุทธเจ้า เข้าใจ "อนัตตา" ให้ตรงตามจริง
_________

... "ธรรมกาย" มิใช่เป็นข้อธรรม หรือเป็นองค์ธรรมโดยตัวมันเอง แต่เป็นคำรวมเรียกซ้อนเสริมความหมายและหนุนการปฏิบัติ และก็เป็นอันได้รู้เห็นเข้าใจไปด้วยว่า ตัวตน/อัตตานี้ เป็นแค่โลกโวหาร คือคำเรียกขานตามสมมติของภาษา เพื่อจะสื่อสารกันได้ในสังคมมนุษย์ มิได้มีอะไรอันใดเป็นชิ้นเป็นอันเป็นก้อนดิ่งนิ่งตายตัว ที่จะให้จิตไปติดไปยึดไว้
แต่พึงให้เป็นเรื่องของปัญญา ที่รู้เข้าใจความจริงแห่งปัจจยาการเท่าทันกระแสธารแห่งเหตุปัจจัย แล้วจะได้ดำเนินชีวิตเป็นอยู่ รู้จักปฏิบัติจัดการเรื่องราวสิ่งทั้งหลายให้ตรงให้เต็มให้ทันเหตุปัจจัย จะได้ถึงปัจจยักขัยสิ้นเหตุปัจจัยหลุดโล่งปลอดพ้นปัญหา เป็นความสุขแท้แห่งสันติที่เป็นอิสระแท้จริง ...

แบบฝึกหัด

1

คำถาม พื้นฐาน

1.1 ขันธ์ คืออะไร
1.2 ไตรลักษณ์คืออะไร
อะไรมีคุณสมบัติไม่ครบตามลักษณะทั้งสามนี้
1.3 ทุกขเวทนา ทุกขลักษณะ ทุกขอริยสัจ
เหมือน หรือต่างกัน ? อย่างไร ?

2

คำถาม ประยุกต์

2.1 ขันธ์ กับ อุปาทานขันธ์ ต่างกันอย่างไร
2.2 ความเข้าใจไตรลักษณ์
ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตอย่างไร
2.3 นิพพานเป็นบรมสุข หมายถึงการดับทุกข์ใด

3

แบบฝึกหัด ชวนสังเกต

3.1 การกำหนดรู้ รูป นาม ทำอย่างไร
3.2 สภาวะขณะที่เป็น สุข-ทุกข์ เป็นอย่างไร
3.3 สภาวะขณะที่เป็น กุศล-อกุศล เป็นอย่างไร
3.4 รูปนาม เกิดดับ จริงหรือไม่
ส่งผล สัมพันธ์กันอย่างไร
3.5 วันคืนล่วงไปๆ เราทำอะไรอยู่

หากผู้เรียนที่ลงทะเบียนในหลักสูตร "ตามรอย.. พุทธธรรม ออนไลน์"
ต้องการจะส่งแบบฝึกหัด หรือหารือ กับคณะพระวิทยากร ในเนื้อหาของสัปดาห์ที่กำหนดไว้
สามารถกดปุ่ม "ส่งแบบฝึกหัด ประจำสัปดาห์" เพื่อกรอกข้อมูลผ่านระบบ Google form

ส่งแบบฝึกหัด ประจำสัปดาห์

กลับสู่ ด้านบน ไปสู่ บทเรียน ต่อไป