ไปยังหน้า : |
สัตว์ที่จะไปเกิดในภพภูมิต่าง ๆ นั้น ย่อมีนิมิตอย่างใดอย่างหนึ่งมาปรากฏทางทวารใดทวารหนึ่ง อันเป็นเครื่องหมายที่สัตว์นั้นจะไปเกิด นิมิตที่จะนำสัตว์ไปเกิดในภพภูมินั้น ๆ มี ๕ ประเภทรุ.๖๗๘ คือ
๑. อคฺคิกฺขนฺธํ เปตโลเก เห็นกองไฟ ย่อมเกิดในเปตโลก
๒. มงฺสเปสึ มนุสฺเส เห็นก้อนเนื้อ ย่อมเกิดในมนุษย์โลก
๓. อนฺธการํ นิรเย เห็นหมอกเมฆมืดมิด ย่อมเกิดในนรก
๔. วนชฎํ ติรจฺฉาเน เห็นป่ารกชัฏ ย่อมเกิดในกำเนิดสัตว์เดรัจฉาน
๕. วิมานํ เทวโลเก เห็นวิมาน ย่อมเกิดในเทวโลก
มีอธิบายว่า นิมิตทุกอย่างล้วนแต่เป็นอารมณ์ของจิตทั้งสิ้น และจิตทุกดวงที่จะเกิดขึ้นได้นั้น ต้องมีนิมิตคืออารมณ์เป็นเครื่องยึดหน่วงทั้งสิ้น เพียงแต่ว่า ในเวลาปกติ ที่มิใช่เวลาใกล้จะตาย ก็เรียกว่า อารมณ์ แต่ถ้าเป็นอารมณ์ที่ปรากฏขึ้นในเวลาใกล้จะตาย เรียกว่า นิมิต กล่าวคือ ถ้าเห็นรูปทางตา เรียกว่า รูปนิมิต ถ้าได้ยินเสียงทางหู เรียกว่า สัททนิมิต ถ้าได้กลิ่นทางจมูก เรียกว่า คันธนิมิต ถ้ารู้สึกรสทางลิ้น เรียกว่า รสนิมิต ถ้าได้กระทบสัมผัสทางกาย เรียกว่า โผฏฐัพพนิมิต ถ้ารู้สึกทางใจ เรียกว่า ธัมมนิมิต แต่นิมิตที่ปรากฏในเวลาใกล้จะตายนั้น โดยมากมักปรากฏทาง ๓ ทวาร คือ ทางตา ทางหู และทางใจ