ไปยังหน้า : |
สมุฏฐาน คือ เหตุที่ทำให้รูปเกิดขึ้นนั้น มี ๔ ประการ คือ
๑. กัมมสมุฏฐาน หมายถึง กรรมที่เป็นปัจจัยให้รูปเกิดขึ้น ได้แก่ เจตนาเจตสิกที่ประกอบในอกุศลจิต ๑๒ มหากุศลจิต ๘ และรูปาวจรกุศลจิต ๕ เป็นปัจจัยให้กัมมชรูปเกิดขึ้น
๒. จิตตสมุฏฐาน หมายถึง จิตที่เป็นปัจจัยให้รูปเกิดขึ้น ได้แก่ จิต ๗๕ [เว้นทวิปัญจวิญญาณจิต ๑๐ อรูปวิบากจิต ๔] เป็นปัจจัยให้จิตตชรูปเกิดขึ้น
๓. อุตุสมุฏฐาน หมายถึง อุณหภูมิหรือสภาพแวดล้อมที่เป็นปัจจัยให้รูปเกิดขึ้น ได้แก่ สีตเตโช คือ ความเย็น และอุณหเตโช คือ ความร้อน เป็นปัจจัยให้อุตุชรูปเกิดขึ้น
๔. อาหารสมุฏฐาน หมายถึง อาหารที่เป็นปัจจัยให้รูปเกิดขึ้น ได้แก่ กพฬีการาหาร คือ อาหารที่สัตว์กลืนกินเข้าไป เช่น ข้าว น้ำ นม เนื้อ ขนม ผัก หญ้า เป็นต้น เป็นปัจจัยทำให้อาหารชรูปเกิดขึ้น