| |
ภูมิที่อรูปาวจรจิตสามารถเกิดได้   |  

อรูปาวจรกุศลจิต ๔ ย่อมเกิดได้ใน ๒๖ ภูมิ คือ กามสุคติภูมิ ๗ รูปภูมิ ๑๕ [เว้นอสัญญสัตตภูมิ] และในอรูปภูมิ ๔

ในอรูปภูมิ ๔ นั้น อรูปพรหมที่เกิดอยู่ในชั้นที่สูงกว่าจะไม่ทำฌานที่ต่ำกว่าฌานที่ตนเคยได้แล้ว กล่าวคือ จะเริ่มทำตั้งแต่ฌานที่อยู่ในระดับเดียวกันกับตน และจะก้าวขึ้นไปสู่ฌานเบื้องสูงตามลำดับ เช่น วิญญาณัญจายตนพรหม ย่อมไม่ทำอากาสานัญญายตนฌานใหม่อีก แต่จะเริ่มทำตั้งแต่วิญญาณัญจายตนฌานขึ้นไปถึงเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน ดังนี้เป็นต้น ฉะนั้น อากาสานัญจายตนพรหมย่อมสามารถทำอรูปฌานได้ทั้ง ๔ ชั้น วิญญาณัญจายตนพรหม ย่อมสามารถทำอรูปฌานได้ ๓ ชั้น [เว้นอากาสานัญจายตนฌาน] อากิญจัญญายตนพรหม ย่อมสามารถทำอรูปฌานได้ ๒ ชั้น คือ อากิญจัญญายตนฌาน และเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน ส่วน เนวสัญญานาสัญญายตนพรหมนั้น ย่อมสามารถทำอรูปฌานได้เพียงชั้นเดียวเท่านั้น คือ เนวสัญญานาสัญญายตนฌาน ที่ตนเคยได้มาแล้วเท่านั้น เนื่องจากเป็นอรูปภูมิชั้นสูงสุดแล้ว จึงไม่ทำอรูปฌานที่ต่ำกว่าชั้นของตนทั้งหมดอีกเลย

อรูปาวจรวิปากจิต ๔ ย่อมเกิดได้เฉพาะในอรูปภูมิ ๔ โดยเฉพาะภูมิของตนๆ เท่านั้น โดยทำหน้าที่ปฏิสนธิกิจ ภวังคกิจและจุติกิจ เป็นอรูปพรหม กล่าวคือ อากาสานัญจายตนวิปากจิต ย่อมนำเกิดได้เฉพาะในอากาสานัญจายตนภูมิ เป็นอากาสานัญจายตนพรหม วิญญาณัญจายตนวิปากจิต ย่อมนำเกิดได้เฉพาะในวิญญาณัญจายตนภูมิ เป็นวิญญาณัญจายตนพรหม อากิญจัญญายตนวิปากจิต ย่อมนำเกิดได้เฉพาะในอากิญจัญญายตนภูมิ เป็นอากิญจัญญายตนพรหม และเนวสัญญานาสัญญายตนวิปากจิต ย่อมนำเกิดได้เฉพาะในเนวสัญญานาสัญญายตนภูมิ เป็นเนวสัญญานาสัญญายตนพรหม

อรูปาวจรกิริยาจิต ๔ ย่อมเกิดได้ใน ๒๖ ภูมิ เหมือนกันกับอรูปาวจรกุศลจิตทุกประการ ต่างกันแต่ว่า เป็นฌานจิตที่เกิดได้เฉพาะกับพระอรหันต์เท่านั้น


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |