ไปยังหน้า : |
รูป หมายถึง ธรรมชาติที่มีการผันแปรเปลี่ยนแปลงและแตกดับสลายไปเป็นลักษณะ เรียกว่า รุปปนลักษณะ เพราะกระทบกับวิโรธิปัจจัย คือ เหตุปัจจัยที่ไม่ถูกกัน มีความร้อนและความเย็น เป็นต้น รูปปรมัตถ์ มี ๒๘ รูป แบ่งเป็น ๒ พวก คือ
๑. รูปปรมัตถ์แท้ เรียกว่า นิปผันนรูป มี ๑๘ รูป แบ่งเป็น ๗ จำพวก คือ มหาภูตรูป ๔ ปสาทรูป ๕ โคจรรูป ๔ ภาวรูป ๒ ชีวิตรูป ๑ หทยรูป ๑ อาหารรูป ๑ รูปเหล่านี้เป็นรูปที่มีสภาวลักษณะประจำตัวโดยเฉพาะไม่เหมือนกัน ที่เรียกว่า วิเสสลักษณะ หรือ ลักขณาทิจตุกกะ จึงชื่อว่า รูปปรมัตถ์แท้
๒. รูปปรมัตถ์เทียม เรียกว่า อนิปผันนรูป มี ๑๐ รูป แบ่งเป็น ๔ จำพวก คือ ปริจเฉทรูป ๑ วิญญัติรูป ๒ วิการรูป ๓ ลักขณรูป ๔ รูปเหล่านี้เป็นรูปที่ไม่มีสภาวะลักษณะประจำตัวโดยเฉพาะ เป็นแต่เพียงอาการของนิปผันนรูป หรือเป็นรูปที่อาศัยนิปผันนรูปเกิด เท่านั้น จึงเรียกว่า รูปปรมัตถ์เทียม