| |
สรุปความเรื่องปาคุญญตาเจตสิก   |  

ปาคุญญตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้อยู่ในกลุ่ม โสภณราสี คือ หมวดโสภณเจตสิก ๒๕ และเป็น โสภณสาธารณเจตสิก คือ เจตสิกที่ประกอบกับโสภณจิตได้ทุกดวง

ปาคุญญตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้ เป็น นิยตโยคีเจตสิก คือ เจตสิกที่ประกอบกับจิตได้โดยแน่นอน หมายความว่า เมื่อระบุว่าประกอบกับจิตดวงใดแล้ว เมื่อจิตดวงนั้นเกิดขึ้น ย่อมมีปาคุญญตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้ประกอบร่วมด้วยเสมอ โดยไม่มีกรณียกเว้น ได้แก่ การประกอบในโสภณจิต ๕๙ หรือ ๙๑ ดวง

ปาคุญญตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้ เป็นสภาวธรรมที่ทำสัมปยุตตธรรม คือ จิตและเจตสิกอื่น ๆ ที่เกิดพร้อมกับตนให้มีความสดชื่นแข็งแรง สามารถต้านทานอำนาจกิเลสมิให้กำเริบขึ้นและทำลายกำลังของกิเลสให้บรรเทาเบาบางลงจนหมดไปในที่สุด พร้อมกับสนับสนุนสัมปยุตตธรรมให้มีกำลังมากยิ่งขึ้นด้วย เปรียบเหมือนยารักษาโรค ที่มีฤทธิ์ในการต้านทานกำลังของโรคพร้อมกันนั้นก็ทำลายเชื้อของโรคนั้นให้ค่อย ๆ บรรเทาเบาบางและหมดไปในที่สุด ทำให้บุคคลนั้นหายจากโรคได้โดยเด็ดขาด

ปาคุญญตาเจตสิก ย่อมเกิดร่วมกับเจตสิกได้ ๓๗ ดวง [เว้นตัวเอง] คือ

เมื่อประกอบกับโสภณจิต ๕๙ หรือ ๙๑ ดวง ย่อมเกิดพร้อมกับอัญญสมานเจตสิก ๑๓ และโสภณเจตสิก ๒๔ [เว้นปาคุญญตาเจตสิกอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่ระบุเป็นประธาน] ตามที่จิตแต่ละดวงนั้นจะมีเจตสิกอะไรประกอบร่วมด้วยได้ ปาคุญญตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้ย่อมเกิดพร้อมกับเจตสิกเหล่านั้นด้วย


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |