ไปยังหน้า : |
เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดกัมมัสสกตาปัญญา ได้แก่ การกำหนดพิจารณาให้รู้ให้เข้าใจความเป็นไปของสัตว์ทั้งหลายตามเหตุผลความเป็นจริง ในเรื่องกฎแห่งกรรม เรียกว่า กัมมัสสกตาสัมมาทิฏฐิ หรือ ทสวัตถุกสัมมาทิฏฐิ ๑๐ ประการ คือ
๑. อัตถิ ทินนัง เห็นว่า การทำบุญให้ทาน ย่อมได้รับผลดีมีประโยชน์
๒. อัตถิ ยิฏฐัง เห็นว่า การบูชา กราบไหว้ย่อมได้รับผลดีมีประโยชน์
๓. อัตถิ หุตัง เห็นว่า การต้อนรับเชื้อเชิญ ย่อมได้รับผลดีมีประโยชน์
๔. อัตถิ สุกะตะทุกกะตานัง กัมมานัง ผะลัง วิปาโก เห็นว่า การทำดีและทำชั่ว ย่อมได้รับผลทั้งทางตรงและทางอ้อม
๕. อัตถิ อะยัง โลโก เห็นว่า ภพนี้มีอยู่ คือ สัตว์ผู้ตายจากโลกอื่นแล้ว จะมาเกิดในโลกนี้ ยังมีอยู่
๖. อัตถิ ปะโร โลโก เห็นว่า ภพหน้ามีอยู่ คือ สัตว์ผู้ที่ตายไปแล้ว จะไปเกิดในภพหน้าอีก มีอยู่ [ถ้ายังมีกิเลสอยู่]
๗. อัตถิ มาตา เห็นว่า มารดามีคุณต่อบุตรธิดาจริง และการทำดีทำชั่วต่อมารดานั้น ย่อมมีผล ทั้งทางตรงและทางอ้อม
๘. อัตถิ ปิตา เห็นว่า บิดามีคุณต่อบุตรธิดาจริง และการทำดีทำชั่วต่อบิดานั้น ย่อมมีผล ทั้งทางตรงและทางอ้อม
๙. อัตถิ สัตตา โอปะปาติกา เห็นว่า สัตว์ที่เกิดผุดขึ้นเติบโตทันทีมีอยู่ เช่น สัตว์นรกทั้งหมด เปรต อสุรกาย เทวดา บางจำพวก และพรหมทุกชั้น
๑๐. อัตถิ โลเก สะมะณะพ๎ราห๎มะณา สัมมาปะฏิปันนา สะยัง อิมัง โลกัง โอภาเสต๎วา ปะเร วิภาเวนตา เห็นว่า สมณพราหมณ์ผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ รู้ประจักษ์แจ้งโลกนี้และโลกหน้าด้วยตนเอง และประกาศให้ผู้อื่นรู้ตามได้นั้น มีอยู่