| |
ความหมายของวิญญัติรูป   |  

ในคัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะและปรมัตถทีปนีรุ.๓๕๕ ท่านได้แสดงความหมายของวิญญัติรูปไว้เพียงสั้น ๆ ดังต่อไปนี้

วิญญัติรูป หมายถึง รูปที่ทำให้มหาชนรับรู้จิตของกันและกันได้

คำอธิบายเพิ่มเติมของผู้เขียน :

วิญญัติรูป หมายถึง รูปที่ทำให้มหาชนรับรู้ถึงจิตใจของกันและกันได้ หมายความว่า บุคคลทั่วไปที่ไม่มีปรจิตตวิชชานนอภิญญานั้น จะสามารถสังเกตรู้ความรู้สึกหรือความคิดจิตใจของบุคคลอื่นได้นั้น ก็ด้วยอาศัยปฏิกิริยาทางกายและคำพูดทางวาจาที่แสดงออกมา ซึ่งปฏิกิริยาทั้ง ๒ ทางนี้ ย่อมมีจิตเป็นสมุฏฐานทำให้เกิดขึ้น เพราะบุคคลที่ไม่มีจิตหรือสิ่งที่ไม่มีใจครองนั้น ย่อมไม่สามารถแสดงปฏิกิริยาเหล่านี้ออกมาได้เลย เพราะฉะนั้น การที่บุคคลสามารถแสดงปฏิกิริยาต่าง ๆ ออกมาทางกายและทางวาจาได้นั้น ก็เพราะมีจิตเป็นสมุฏฐานต้นเหตุทำให้เกิดขึ้นนั่นเอง เมื่อบุคคลมีความคิดหรือจิตใจเป็นอย่างไร ย่อมแสดงกิริยาทางกายหรือพูดออกมาเช่นนั้น ด้วยเหตุนี้ บุคคลทั้งหลายจึงสามารถสังเกตรู้จิตใจของบุคคลนั้น ๆ ได้ โดยอาศัยการสังเกตกิริยาท่าทางและคำพูด ดังกล่าวแล้วนั่นเอง

อีกนัยหนึ่ง วิญญัติรูปเป็นรูปที่แสดงอาการพิเศษให้รู้ความประสงค์ซึ่งกันและกันได้ เป็นรูปที่เกิดอยู่ในการเคลื่อนไหวร่างกายและการพูด ซึ่งตามความหมายนี้ ก็มีความหมายเป็นไปในแนวเดียวกันกับความหมายข้างต้นนั่นเอง เพียงแต่ว่า ท่านแสดงเน้นถึงอาการพิเศษ กล่าวคือ ปฏิกิริยาทางกายที่แสดงออกมาให้ผิดแปลกจากสิ่งไม่มีชีวิต ได้แก่ การยืน เดิน นั่ง นอน โบกมือ กวักมือ เป็นต้น ซึ่งสิ่งไม่มีชีวิตไม่สามารถแสดงออกมาได้ และกิริยาทางวาจา ได้แก่ การพูด การร้องเพลง ร้องไห้ การหัวเราะ เป็นต้น ซึ่งสิ่งไม่มีชีวิตก็ไม่สามารถแสดงออกมาได้เช่นเดียวกัน เพราะฉะนั้น ท่านจึงเรียกว่า อาการพิเศษ


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |