| |
อายตนะภายนอก ๖ [อารมณ์ ๖]   |  

ในสังคีติสูตร ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าได้แสดงอายตนะภายนอกไว้ ๖ ประการ หรือที่เรียกว่า อารมณ์ ๖ นั่นเองรุ.๒๓๘ กล่าวคือ

อายตนะ แปลว่า สถานที่เชื่อมต่อให้เกิดความรู้สึก หรือแดนเป็นที่ต่อความรู้สึกที่เป็นส่วนภายนอก ซึ่งเรียกว่า พาหิรายตนะ ๖ หรือ พหิทธายตนะ ๖ ซึ่งได้แก่ อารมณ์ ๖ นั่นเอง มีดังต่อไปนี้

๑. รูปายตนะ อายตนะคือรูป ได้แก่ วัณณรูปคือสีต่าง ๆ

๒. สัททายตนะ อายตนะคือเสียง ได้แก่ สัททรูปคือเสียงต่าง ๆ

๓. คันธายตนะ อายตนะคือกลิ่น ได้แก่ คันธรูปคือกลิ่นต่าง ๆ

๔. รสายตนะ อายตนะคือรส ได้แก่ รสรูปคือรสต่าง ๆ

๕. โผฏฐัพพายตนะ อายตนะคือโผฏฐัพพะ ได้แก่ ดิน ไฟ ลม คือ สัมผัสอ่อน แข็ง เย็น ร้อน หย่อน ตึง

๖. ธัมมายตนะ อายตนะคือสิ่งที่ใจคิดนึกถึง ได้แก่ จิต เจตสิก ปสาทรูป สุขุมรูป นิพพาน บัญญัติ


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |