| |
แสดงรูปกลาปในอาการ ๔๒   |  

อาจารย์วรรณสิทธิ ไวทยะเสวีรุ.๖๔๐ อดีตประธานมูลนิธิแนบ มหานีรานนท์ได้แสดงการจำแนกรูปกลาป ๒๓ โดยอาการ ๔๒ ในร่างกายของสัตว์ทั้งหลายไว้ดังต่อไปนี้

๑. สสัมภารปถวี ๒๐ อาการ

ธาตุดินในร่างกายจัดเป็นรูปกลาปได้ ๒ นัย คือ

ก. อาการ ๑๘ อย่าง [เว้น อุทฺรียํ = อาหารใหม่ กรีสํ = อาหารเก่า] มีรูปกลาปเกิดได้ ๕ ประเภท นับจำนวนรูปได้ ๔๔ รูป คือ

กายทสกกลาป ๑ ประเภท มี ๑๐ รูป

ภาวทสกกลาป ๑ ประเภท มี ๑๐ รูป

จิตตชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

อุตุชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

อาหารชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

รวมเป็นรูปกลาป ๕ ประเภท มี ๔๔ รูป

ข. อาการ ๒ อย่าง คือ อุทฺรียํ = อาหารใหม่ กรีสํ = อาหารเก่า มีรูปกลาปเกิดขึ้นได้ ๑ กลาป จำนวน ๘ รูป คือ อุตุชสุทธัฏฐกกลาป ได้แก่ อวินิพโภครูป ๘ ที่เกิดจากอุตุเท่านั้น

๒. สสัมภารอาโป ๑๒ อาการ

ธาตุน้ำในร่างกาย แสดงรูปกลาปไว้ ๓ นัย คือ

ก. อาการ ๖ อย่าง ได้แก่ ปิตฺตํ =น้ำดี, เสมฺหํ = เสลด, โลหิตํ = เลือด, เมโท = มันข้น, วสา = มันเหลว, ลสิกา = ไขข้อ รวม ๖ อาการนี้ มีรูปกลาปเกิดได้ ๕ ประเภท นับจำนวนรูปได้ ๔๔ รูปเท่ากันกับข้อ ๑ ก.

ข. อาการ ๔ อย่าง ได้แก่ เสโท = เหงื่อ, อสฺสุ = น้ำตา, เขโฬ = น้ำลาย, สิงฺฆาณิกา = น้ำมูก รวม ๔ อาการนี้ มีรูปกลาปเกิดได้ ๒ ประเภท นับจำนวนรูป ได้ ๑๖ รูป คือ

จิตตชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

อุตุชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

รวมเป็นรูปกลาป ๒ ประเภท มี ๑๖ รูป

ค. อาการ ๒ อย่าง ได้แก่ ปุพฺโพ = น้ำหนอง, มุตฺตํ = น้ำมูตร มีรูปกลาปเกิดได้ ๑ ประเภท คือ อุตุชสุทธัฏฐกกลาป มี ๘ รูป ได้แก่ อวินิพโภครูป ๘ เท่านั้น

๓. สสัมภารเตโช ๔ อาการ

ธาตุไฟในร่างกาย แสดงรูปกลาปไว้ ๒ นัย คือ

ก. ในอาการ ๓ อย่าง ได้แก่ อุสฺมาเตโช = ไฟที่ให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย, ชิรณเตโช = ไฟที่เผาผลาญให้ร่างกายทรุดโทรมเหี่ยวแห้ง, สนฺตาปนเตโช = ไฟที่ทำให้ร่างกายร้อนจนเป็นไข้ รวม ๓ อาการนี้ มีกลาปเกิดได้ ๔ ประเภท นับจำนวนรูปได้ ๓๓ รูป คือ

ชีวิตนวกกลาป ๑ ประเภท มี ๙ รูป

จิตตชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

อุตุชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

อาหารชสุทธัฏฐกกลาป ๑ ประเภท มี ๘ รูป

รวมเป็นรูปกลาป ๔ ประเภท มี ๓๓ รูป

ข. อาการอีก ๑ อย่าง ได้แก่ ปาจกเตโช = ไฟธาตุที่ช่วยย่อยอาหาร มีรูปกลาปเกิดได้ ๑ ประเภท นับจำนวนรูปได้ ๙ รูป คือ ชีวิตนวกกลาป

๔. สสัมภารวาโย ๖ อาการ

ธาตุลมในร่างกาย แสดงรูปกลาปไว้ ๒ นัย คือ

ก. อาการ ๕ อย่าง ได้แก่ อุทฺธงฺคมวาโย = ลมพัดขึ้นเบื้องบน, อโธคมวาโย = ลมพัดลงเบื้องต่ำ, กุจฺฉิสยวาโย = ลมที่อยู่ในช่องท้อง, โกฏฺฐาสยวาโย = ลมที่อยู่ในลำไส้, องฺคมงฺคานุสาริวาโย = ลมที่พัดอยู่ทั่วร่างกาย รวม ๕ อาการนี้ มีรูปกลาปเกิดได้ ๔ ประเภท นับจำนวนรูปได้ ๓๓ รูป เท่ากันกับข้อ ๓ ก.

ข. อาการอีก ๑ อย่าง คือ อสฺสาสปสฺสาสวาโย = ลมหายใจเข้าออก มีรูปกลาปเกิดได้ ๒ ประเภท นับจำนวนรูปได้ ๑๗ รูป คือ

จิตตชสุทธัฏฐกกลาป ๑ กลาป มี ๘ รูป

จิตตชสัททนวกกลาป ๑ กลาป มี ๙ รูป

รวมเป็นรูปกลาป ๒ ประเภท มี ๑๗ รูป


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |