| |
อนุสสติ ๑๐   |  

อนุสสติ หมายถึง การตามระลึกถึงเสมอ ๆ หรือสิ่งที่ควรระลึกถึงเนือง ๆ ดังวจนัตถะแสดงว่า อนุปฺปนฺนานํ สติ = อนุสฺสติ แปลว่า การตามระลึกถึงเนือง ๆ ชื่อว่า อนุสสติ มี ๑๐ อย่าง คือ

๑. พุทธานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งคุณของพระพุทธเจ้า

๒. ธัมมานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งคุณของพระธรรม

๓. สังฆานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งคุณของพระสงฆ์

๔. จาคานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งการบริจาคทานของตน

๕. สีลานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งศีลที่ตนได้รักษาอย่างบริสุทธิ์หมดจดดีแล้ว

๖. เทวตานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งธรรมที่ทำบุคคลให้เป็นเทวดา ได้แก่ หิริ คือ ความละอายต่อบาป และ โอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัวต่อบาป

๗. อุปสมานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งพระนิพพานอันเป็นที่สงบระงับแห่งกิเลสทั้งปวง

๘. มรณานุสสติ การระลึกถึงเนือง ๆ ซึ่งความตายอันจะมีแก่ตน

๙. กายคตาสติ การระลึกไปทั่วร่างกายโดยความเป็นของไม่งาม

๑๐. อานาปานสติ การระลึกให้ทั่วถึงซึ่งลมหายใจเข้าออก

หมายเหตุ... อนุสติ ๑๐ ประการนี้ เป็นอารมณ์ที่ละเอียด ต้องหน่วงนึกเอาสภาพนั้น ๆ ให้มาเป็นอารมณ์ ทั้งต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความเข้าใจในอนุสสติแต่ละอย่างนั้นเป็นอย่างดีแล้ว จึงจะสามารถเจริญอนุสสตินั้นให้จิตสงบได้ เช่น พุทธานุสสติ การที่บุคคลจะระลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้าได้อย่างลึกซึ้งและกว้างขวางนั้น ต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความเข้าใจในพระพุทธคุณนั้นเป็นอย่างดี ดังนี้เป็นต้น อนุสสติเป็นสภาพอารมณ์ที่ละเอียดอ่อนเกินไป จึงให้ถึงได้เพียงอุปจารสมาธิเท่านั้น อนึ่ง ในอนุสสติ ๑๐ ประการนี้ ที่จะให้เจริญสมถภาวนาจนถึงฌานได้นั้น มี ๒ ประการ คือ กายคตาสติ ให้ถึงเพียงปฐมฌาน อานาปานสติ ให้ถึงรูปาวจรปัญจมฌาน


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |