ไปยังหน้า : |
๑. ปฐมฌาน มีองค์ฌาน ๕ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
๒. ทุติยฌาน มีองค์ฌาน ๓ คือ ปีติ สุข เอกัคคตา
๓. ตติยฌาน มีองค์ฌาน ๒ คือ สุข เอกัคคตา
๔. จตุตถฌาน มีองค์ฌาน ๒ คือ อุเบกขา เอกัคคตา
ประเภทแห่งฌาน ๔ นี้ เรียกว่า จตุกนัย แปลว่า นัยแห่งฌาน ๔ เป็นนัยที่พระพุทธองค์ทรงแสดงตามนัยแห่งติกขบุคคล คือ บุคคลผู้มีกำลังบารมีแก่กล้า สามารถละองค์ฌานในทุติยฌานได้พร้อมกัน ๒ องค์ คือ วิตก วิจาร ด้วยเหตุนี้ ฌานของติกขบุคคลนี้ จึงมีเพียง ๔ ประเภท หรือ ๔ ขั้น ดังกล่าวแล้ว