ไปยังหน้า : |
รูปาวจรกุศลจิต ๕ ทำหน้าที่ชวนะ คือ เสพอารมณ์โดยความเป็นกุศล
รูปาวจรวิปากจิต ๕ ทำหน้าที่ ๓ อย่าง คือ
๑] ปฏิสนธิกิจ นำเกิดในภพภูมิใหม่ในรูปภูมิ ตามสมควรแก่ฌานที่ตนได้
๒] ภวังคกิจ ทำหน้าที่เป็นองค์แห่งภพ คือ รักษาสถานภาพของบุคคลนั้นไว้ในความเป็นรูปพรหมจนตลอดชีวิต
๓] จุติกิจ ทำหน้าที่เคลื่อนจากภพชาติ คือ ตายจากภพชาตินั้น ทำให้สถานภาพของความเป็นรูปพรหมในภพภูมินั้นสิ้นสุดลง
รูปาวจรกิริยาจิต ๕ ทำหน้าที่ชวนะ เหมือนกับรูปาวจรกุศลจิต ต่างกันแต่ว่า รูปาวจรกุศลจิตนั้น เป็นจิตที่เกิดกับติเหตุกปุถุชนและพระเสกขบุคคล ๓ มีเชื้อที่จะส่งผลให้ได้รับในชาติต่อไป [ถ้าฌานไม่เสื่อมเสียก่อน] ส่วนรูปาวจรกิริยาจิตนั้น เป็นจิตที่เกิดกับพระอรหันต์ ซึ่งไม่มีเชื้อที่จะส่งผลให้ได้รับในชาติต่อไปอีกแล้ว เป็นสักแต่ว่า กิริยา คือ การทำฌานให้เกิดขึ้น และเสวยสุขในฌานนั้น หรือเป็นบาทในการทำอภิญญาสมาบัติ และการเข้านิโรธสมาบัติ ในภพชาติปัจจุบันที่ยังมีชีวิตอยู่เท่านั้น เมื่อปรินิพพานไปแล้ว รูปฌานกิริยานี้ย่อมเป็นอันสิ้นสุดไปด้วย